SOĞUKÇEŞME SOKAĞI

       

         Dillere destan bir şehrin görülmeye değer sokaklarından biri; Soğukçeşme Sokağı. Soğukçeşme Sokağı, Ayasofya Cami ile Topkapı Sarayı arasında kalan, Sultanahmet bölgesinde yer alan tarihi bir sokaktır. Sokağın bir kenarına dizilmiş evlere Arnavut kaldırımları eşlik etmektedir. Ayrıca sokak yokuşu Ayasofya ve eski İstanbul konakları arasından Gülhane’ye doğru yürüyerek sonlanmaktadır.  

         Peki biz neden bu sokağa ‘Soğukçeşme Sokağı’ diyoruz? İsmin tarihi yıllar öncesine, III. Selim zamanlarına yani 1800’lü yıllara kadar uzanmaktadır. III.Selim zamanında sokağa yapılan tarihi mermer bir çeşme sokağa ismini vermiştir. Soğukçeşme Sokağı’nda yer alan su sarnıcı Roma İmparatoru I. Justinyanus tarafından yapılmıştır ve şu an restoran olarak faaliyet vermektedir. Sokakta bulunan, Osmanlı’dan kalma, iki anıtsal kapı Ayasofya Camii’nin ibadete açık olduğu zamanlara aittir. III. Selim’in Topkapı Sarayı’ndan Ayasofya Camii’ne giderken kullandığı söylenen sokak ve kapılar günümüzde hala varlığını korumaktadır. 

       Soğukçeşme Sokağı yalnızca yerli halkı değil, farklı milletleri de etkisi altına almayı başarmıştır. Birçok ressamın eserine konu olmuştur. Buna örnek olarak İngiliz ressam Lewis’in 1830’lu yıllarda yapmış olduğu litografyasını örnek olarak gösterebiliriz.  

     1950’li yılların sonuna kadar sokakta yer alan evlerde birçok insan yaşamış ancak sonrasında bakımsızlıktan ve bazı nedenlerden kullanılmayacak hale gelmesinden dolayı insanlar yavaş yavaş evleri terk etmeye başlamıştır. Birçok kaynakta bu evlerin çok önemli insanlara ev sahipliği yaptığı söylenmektedir. Örneğin; Naziki Tekkesi Şeyhi’nin bir süre ikamet ettiği meşhur sokaktaki evlerden birinde, babası Şura-yı Devlet Azası olan Fahri Korutürk doğmuştur. 

       Ayasofya ile Topkapı Sarayı arasında yer alan tüm binalar 1985-1986 yılları arasında yıkılmıştır. Daha sonra Turing tarafından yeni tasarımlar yapılmıştır. Yeni tasarlanan evler pastel renklere boyanmıştır. Bu sokağı ilk ziyaret ettiğimde beni en çok şaşırtan detay ise sokakta yer alan her evin Yaseminli Ev, Mor Salkımlı Ev, Hanımeli Ev gibi farklı isimler taşımasıydı. Bu narin isimler evlerin önünde yer alan çiçekler ile görülmeye değer bir bütünlük oluşturuyor. 

         Kendi güzelliğinin yanı sıra Soğukçeşme Sokağı, tarihi bir yapı olan İstanbul Kitaplığı’nı da içinde barındırıyor. Bahsini ettiğimiz kütüphane ise Çelik Gülersoy tarafından  kurulmuş ve 1986 yılından beri hizmet vermektedir. İstanbul Kitaplığı’nda İstanbul’u konu alan yüzlerce kitap bulunmaktadır. 

       Olur da bir gün yolunuz Soğukçeşme Sokağı’na düşerse evlerin mimarisine tanıklık ettikten sonra birkaç saatinizi ayırıp İstanbul’un eşsiz tarihini okumak için İstanbul Kitaplığı’na uğramanız pek keyifli olacaktır.